IJsvogel, Roerdomp volle vlucht e.a., Common Kingfisher, Eurasian Bittern full flight etc.

May 20, 2024 • Leave a Comment

Hallo,

Hierbij een serietje nieuwe, dan wel nieuw bewerkte foto's:

Zie het mannetje ijsvogel in volle vlucht, vliegend in de schaduw van een bosje. Noodzakelijke camera-instellingen met o.a. ISO 10.000 maakten dat in de resulterende foto beeldruis bleef overheersen en publiceren in 2020 weinig zin had. Beeldruis volledig verwijderen, zonder de oorspronkelijke scherpte te verminderen, is tegenwoordig een fluitje van een cent. Snel toegepast en het resultaat is geweldig. Door het tegenlicht vanaf de achterliggende oever valt de doorschijnendheid van de hand- en armpennen direct op. De ijsvogel is, zo vlak voor je, in alle details en kleurnuances te zien. Al die blauwtinten - aquamarijn, turkoois, azuur, kobalt/ultramarijn, cyaan en Pruisisch blauw - ze zijn allemaal zichtbaar in het verenkleed van deze ijsvogel.

Het verbluffende is dat er geen molecuul kleurpigment te pas komt aan de blauw-expressies in ijsvogelveren. Hoe kan dat? De kleur blauw van ijsvogels - bij alle vogels, ook bijvoorbeeld de blauwborst verderop in de serie - is het resultaat van versterking en uitdoving van licht van verschillende golflengten - zogenoemde licht-interferentie - in de veren. Licht-interferentie (niet te verwarren met lichtbreking in prisma's, een heel ander optisch verschijnsel) ontstaat in nano-structuren in de baardjes van veren. Die structuren zijn opgebouwd uit minuscule, holle bolletjes, 'melanosomen', gerangschikt en gestapeld in zeer fijne rijtjes en -laagjes. De ijsvogel en al die andere blauw-getooide vogels geven alleen blauwtinten terug. Bij pauwen, eksters, spreeuwen en veel andere vogels zie je veelkleurige weerschijnen in de veren (iridescence, iriserende kleuren) door weer andere rangschikkingen van de nanostructuren in hun veren. In de rest van de ijsvogel zitten wèl pigmenten: de snavel en de schachten van de hand- en armpennen bevatten zwart: melanine, in melanosomen. In de veren van de onderzijde en de wangvlek, bepalen carotenoïden de warm-roestbruine kleur. Carotenoïden, een grote en diverse groep geel, oranje, rode en bruine pigmenten, zijn afkomstig uit planten. Door ijsvogels worden ze opgenomen via visjes die planten eten of via visjes die watervlooien eten die algen eten.

In de oever achter de ijsvogel groeit gele lis. Het helder belichte irisblad verbeeldt vuurpijlen, geheel in stijl met het spektakel van die vliegende ijsvogel.

Niet alleen in vogels ontstaat blauw via lichtinterferentie, maar ook in vissen, insecten, zeeslakken. Soms vind je in je tuin een blauwe pissebed. Dat blauw komt eveneens tot stand door lichtinterferentie. Daar zit, heel opmerkelijk, een virus achter, waarmee de pissebed besmet is: het Isopod iridescent virus. In de loop van de ziekte kleurt de arme pissebed blauw door de stapeling van virusdeeltjes. Een neveneffect en niet een geëvolueerd verschijnsel. Maar goed, ik dwaal af:

Nog meer gerestaureerde foto's: ik ben heel blij met de nieuwe versies van het goudhaantje in de tuintjes, Texel Noord 2015, de bonte vliegenvanger 2018, bij de moestuin van Han Dijkers, vliegende kepen op Terschelling 2015, de net geringde steenuil in Amstelland 2018, een koekoek op een kruipwilg in midden Zweden 2022, de exotische Malabar Trogon van Sri Lanka 2019. Het blauw rond en achter het oog en de mondhoek is ook een interferentie-verschijnsel.

Meer van deze tijd zijn de vliegende roerdompen, april van dit jaar op de Marker Wadden. Met wat geduld zie je hun retourvluchten vanuit de territoria in het riet naar de foerageergebieden aan de rand van open water niet ver weg. Verder een rietzanger in baltsvlucht, een rafelige, drijfnatte, juveniele zeearend, een foeragerende waterral op het riet, de, op de Marker Wadden onvermijdelijke baardmannen en -vrouwen, een mooi belichte koekoek boven Waverhoek.

Prachtig waren in alle vroegte de lepelaars in de Blauwe Kamer, op excursie met Chris Reij, en de Marker Wadden, waar ook lichtgevende grote zilverreigers over het riet vlogen. En ten slotte alarmerende grutto's en een buitelende kievit, tijdens een mooie wandeling met Frans den Ouden in de Eempolder, gisteren.

Wil je een overzicht zien van onderstaande foto's en de mogelijkheid ze schermvullend te bekijken, dan kan dat via deze link