Bruine Kiekendief / Marsh Harrier, Staartmees / Long-tailed Tit, Vuurgoudhaan / Firecrest, baby hare

February 08, 2023 • Leave a Comment

Hallo,

Dicht bij huis maakte ik de afgelopen weken een variatie aan vogelfoto’s en kreeg ik als bonus drie kleine harige haasjes voor de lens, in hun leger, op 17 maart jl. te zien op een weitje langs Portengen en aan het eind van deze fotoserie. De volgende dag was het leger leeg. De bonus-haasjes zijn een gelukkige, vermoedelijk once-in-a-lifetime toegift. Men komt al zelden een hazenleger tegen en dan met drie juvenielen erin, die maar twee à drie dagen in het leger blijven. Hoogst zeldzaam.

Dichter bij huis bestaat een plek op de zilverkade te Kockengen, vanwaar ik begin april tijdens vroege ochtenden heb staan opkijken tegen een paar baltsende bruine kiekendieven. Het mannetjeskleed was aanleiding de soort Circus aeruginosus, ‘rusty circler’ te noemen. Wat die naam niet tot uitdrukking brengt is een ander kenmerk van de soort: de acrobatische baltsvluchten van bruine kiekendief mannetjes, in dit geval getoond door één van twee mannetjes boven de rietlanden die het ene vrouwtje daar het hof maakten. (het tweede, minder succesvolle mannetje is hoog in de lucht te zien op foto 9 in deze serie. dit mannetje lijkt jonger, gelet op juveniele kenmerken te zien in de linker bovenvleugel). Het volwassen mannetje, normaal zwijgzaam, laat zich horen met een ijle, jammerende baltsroep hoog boven het door hem gekozen territorium in het riet. Op het hoogste punt kantelt hij één of meerde keren – ook op foto – waarna in een pijlsnelle afdaling naar het riet, een reeks bizarre, totaal losgeslagen buitelingen, salto’s en schroeven opgevoerd wordt. Samen met die bewegingen gebruikt hij de kleurcontrasten in de bovenvleugel om krachtige signalen af te geven. Fantastisch om dat te aanschouwen. Eerste rang op de zilverkade. Hij wil het vrouwtje overtuigen van zijn vliegvaardigheid en viriliteit. Het is een serieus toelatingsexamen, het vrouwtje kiest en de uitslag bepaalt of hij zijn speciale eigenschappen dit jaar aan een volgende generatie mag doorgeven. Met zijn hangende poten, te zien in het lagere deel van de baltsvlucht, lijkt hij haar uit te nodigen: zullen we een nest maken? En zo gebeurde. Ze voeren ijverig takken aan en, waar dat mannetje met zijn tak neerstrijkt in het riet, ligt nu ongetwijfeld een nest. Enkele dagen later sta ik weer in de buurt van nu waarschijnlijk twee, nabijgelegen bruine-kiekendief-territoria in het riet: veel activiteit van twee mannetjes en twee vrouwtjes. Plotseling benadert een mannetje een vrouwtje in vlucht. Het vrouwtje kantelt en houdt haar klauwen hoog. Mannetje valt aan! Oogt agressief, maar je ziet een schijnaanval en het is spel, een onderdeel van de baltsrituelen van bruine kiekendieven. Het gaat volgens mij goed met dit stel. Drie dagen later sta ik weer op de zilverkade tegenover de twee territoria. Nog steeds veel beweging bij de bruine kiekendieven, al verandert het beeld: een paartje probeert te paren in een zwarte els en er vliegen mannetjes met buit boven hun territoria. Je ziet de grassprieten die de kiekendief meenam toen hij een haasje uit het gras greep. Er was alleen niemand om de buit af te geven. Na rondjes boven het riet vlogen ze weer richting weilanden. Een paar dagen later, 27 april, is de vliegactiviteit sterk verminderd. We zien nu slechts een enkel rondvliegend mannetje. Zou het broeden begonnen zijn? Goede kans, want dit is precies de week waarin in Nederland tot dan toe de helft van de bruine kiekendieven het eerste ei hebben gelegd. Als dat werkelijk de stand van zaken is breekt in week 23 het eerste jong uit zijn ei. Ik hoop dat de vossen afstand houden. De vos is een belangrijk predator van kiekendieven. Nog niet zo lang geleden is er één met een wildcamera in de bosjes vlakbij gefotografeerd. Dat wordt nog spannend.

Wat mij aan de drie kleinste vogeltjes van Europa verbaast is dat ze onze winter doorkomen op een dieet van insecten, spinnen en andere zeer kleine diertjes waarvan ze per dag ongeveer hun lichaamsgewicht eten om te kunnen blijven bewegen en warm te blijven. Nou goed staartmezen doen dat ook. Kennelijk past dat, bij deze standvogeltjes, in een goede lange-termijn overlevingsstrategie, al maakten strenge winters wel veel slachtoffers. De foeragerende vuurgoudhaan vergde het uiterste van mijn camera – 1/8000sec sluitertijd bij 12 beelden per sec, met full frame, maar dan zie je ook precies wat hij deed.

Ik wens je veel kijkplezier!

Met groet, Jieles van Baalen